Hoe praat je met kinderen over oorlog?

Door de oorlog die op dit moment woedt, is het belangrijk om handvaten te geven hoe hierover te praten met kinderen. We geven jullie graag een aantal tips. 

Afhankelijk van de leeftijd van het kind kan het wijs zijn om duidelijkheid te geven over wat er in Oekraïne gebeurt. Zeker als het veel vragen stelt of zich zorgen maakt.

• Bij hele jonge kinderen is het goed om de uitzonderlijkheid van de situatie te benadrukken. Je kan ze bijvoorbeeld vertellen dat het niet normaal is wat er gebeurt. En dat het juist normaler is dan ooit om veilig op te groeien zonder oorlog. Door hier het accent te leggen, zorg je dag het kind doorheeft dat het om een bijzondere situatie gaat.
• Kinderen tot een jaar of 6-7 zitten in de fantasiefase, zij nemen dingen veelal voor waar aan. Het is dan wijs om het kind hierin te ontzien. Ze kunnen dit nog niet bevatten. Stel hen gerust dat het een probleem van volwassenen is en onze zorgen.
• Vanaf 7 jaar is het anders dan moet je er niet omheen draaien, maar het simpel houden. Waarom doet Poetin dit? Omdat hij graag de baas speelt en meer land wil hebben. Wat eventuele economische of strategische overwegingen zijn doet er niet toe, kinderen kunnen dat vaak nog niet overzien of begrijpen.
• Met kinderen vanaf 9 jaar kun je samen naar het Jeugdjournaal kijken, daar worden de feiten op een duidelijke manier gebracht en op het niveau van kinderen. Schat wel van tevoren in of het kind de beelden aankan. Praat samen over wat je ziet en wat het met het kind doet.
• Het is ook prima om een kind dat onrustig wordt van het nieuws te leren dat het zich mag afsluiten voor het nieuws. Dat het op school of tegen een vriend of vriendin kan zeggen dat het over iets anders wil praten.
• Als een kind een vraag stelt over de situatie is een bondig antwoord vaak voldoende. Laat een stilte vallen zodat het kind de informatie kan verwerken en check daarna of het inderdaad voldoende is zo of dat hij nog meer vragen heeft.

Benadruk de veiligheid van het kind

• Aan jonge kinderen vanaf 6 of 7 jaar kun je op de wereldkaart laten zien waar Oekraïne ligt. Vertel vanuit de belevingswereld van het kind hoe ver weg het is: “Het is een half uur rijden naar opa en oma (en dat vind jij al ver). Oekraïne is vijftig keer zo lang rijden, twee volle dagen in de auto.” Door de afstand inzichtelijk te maken, beseft een kind dat de oorlog ver weg is en dat het hier veilig is.
• Je kunt ook samen tellen hoeveel landen er liggen tussen Oekraïne en Nederland.

Lichtpuntjes

• Vertel dat de grote bazen van alle landen in Europa een straf hebben bedacht voor Poetin zodat hij beter gaat nadenken.
• Vertel dat er plekken komen waar gezinnen worden opgevangen en veilig kunnen wonen.
• Noem dat er organisaties zijn zoals het Rode Kruis die – wanneer het kan – geld gaan inzamelen voor de kinderen daar. 
• Misschien kun je zelf een actie bedenken, je zorgen of verdriet omzetten in iets doen voor een ander.